قواعد "ناموسی" زنان و اطفال را از دسترسی به صحت محرم می کند

بی بی افغان یازده بار ولادت کرده است، اما یک بار هم به شفاخانه نرفته است. این خانم 35 ساله که از ولسوالی سید خیل ولایت پروان است گفت که در هر بار او بدون کدام مراقبت صحی در خانه ولادت کرده است.

اوگفت:" مردان اینجا انتقال  ولادت کردن زنان در شفاخانه را شرم آور می دانند."

بی بی افغان تشریح کرد که این کار به مثابۀ از دست دادن غیرت که همانا مفهوم افتخار را دارد دیده می شود.

بسیاری از مردان به این عقیده که گویا این کار به موقف اجتماعی شان صدمه وارد می کند  خانم های شان را نمی گذارند که تحت مراقبت های صحی قبل از ولادت قرار گیرند. یکی از عوامل ممکن تماس با پرسونل ذکور دیده می شود.

بی بی افغان گفت:" زنان و اطفال قربانی افتخارات بی مفهوم این مردان می شوند."

اوگفت که چهار طفل وی در جریان ولادت تلف شده است و اکثراً زنان بعد از جراحت زیمان جان سالم بدر نمی برند.

اوگفت:" دوسال قبل خانم پسر کاکایم در جریان کار با حالت وخیم روبرو شد و باید به شفاخانه انتقال داده می شد، اما پسر کاکایم اجازۀ این کار را نداد، همین بود که خانم 30 ساله اش در مقابل چشمان همۀ ما از بین رفت."

بعد از سقوط رژیم طالبان سطح مرگ میر مادران کاهش یافته است. آمار که توسط مسؤلین در سال 2000 گرفته شده نشان می دهد که از هر 100000 زن 1600 آن در جریان بار داری از بین می روند. یافته های وزارت صحت عامۀ افغانستان در سال 2013 نشان می دهد این رقم در هر 100000 زایمان به 237 تن کاهش یافته است.

با وجود این پیشرفت های تا هنوز هم افغانستان یکی از کشور های است که در جهان از سطح بلند مرگ و میر مادران برخوردار است.

ولایت پروان یکی از امن ترین ولایت های افغانستان است.  با وجود تلاش های که در راستای افزایش دسترسی زنان به مراقبت های صحی توسط مسؤلین و فعالان جامعۀ مدنی صورت گرفته، اما تعصبات پا برجا است. کارکنان صحی می گویند دیدگاه های سنتی شرم و افتخار سطح مرگ و میر ماداران را به بلند سطح آن رسانیده است.

محمد قسیم سعیدی، رییس صحت عامۀ ولایت پروان می گوید دیدگاه ها تغییر کرده است، اما آمار ها نشان می دهد که ازهر سه مرد که در مناطق دور دست این ولایت زندگی می کنند یکی  شان مخالف رفتن زن هنګام زایمان به شفاخانه است

او به آی دبلیو پی آر گفت:" با آنکه کدام آمار دقیق در دسترس ما قرار ندارد، اما می توانم بگویم که هزار ها زن  در ولایت پروان به دلیل نپذیرفتن مراقبت های صحی در جریان ولادت تلف شده اند." او گفت با آنکه 70 مرکز صحی در سراسر این ولایت موجود است اما یک نگرانی خاص موجود است.

هوسی 24 ساله هم مانند بی بی افغان در ولسوالی سید خیل زندگی می کند. او می گوید  با آنکه کلینیک در نزدیک خانۀ ما است، اما تا هنوز من به آنجا مراجعه نکرده ام.

او گفت:" این یک واقعیت است که زندگی و مرگ مردم به دست خداوند ج است، اما در افغانستان زندگی و مرگ به دست مردان است، من حالا باردار، مریض و اکثر اوقات ام را در درد می گذرانم، اما شوهرم به خاطر غیرت اجازه مراجعه به کلینیک را برایم نمی دهد، من هیچ نوع تفاوتی میان غیرت و جهل نمی بینم."

نادره گیاه، رییسۀ امور زنان در ولایت پروان گفت این ریاست قضایایی مرگ ومیر زنان را که در نتیجۀ قرار نگرفتن تحت مراقبت های صحی در جریان ولادت جان های شان را از دست داده اند را در دسترس مقامات و رسانه ها قرار داده است. او گفت:" به منظور ملاقات با زنان و شوهران شان همراه با علمای دینی، فعالان جامعۀ مدنی و دوکتوران به ولسوالی های مختلف سفر می کنیم، ما در مورد مزایایی این کار برای افراد محل و فامیل ها تشریحات می دهیم و از صحت مادران و دسترسی به مراقبت های صحی که از حقوق قانونی هر زن است اطمینان حاصل می کنیم."

با این حال گیاه گفت که جلوگرفتن زنان  از  مراقبت های صحی  بیشتر در نقاط دور دست این ولایت یک عمل همگانی است.

گیاه اضافه کرد، ((در اینجا بیشتر مردم به این باور هستند که ولادت زنان در شفاخانه واقعاً شرم آور است، بخاطریکه پدر و پدرکلان های شان به همین دیدگاه بوده اند. آنها هم چنان به این باور هستند که سرنوشت ما را خداوند ج تعیین می کند))

جمعه گل 40 ساله که در ولسوالی بگرام ولایت پروان زندگی می کند به همین باور است .

او گفت:" پدر و پدرکلان های ما خانم های شان را به شفاخانه انتقال نداده اند این شفاخانه یک چیز جدید است، از اینکه تمام اتفاقات به خواست خداوند ج صورت می گیرد این یک دروغ است که می گویند اگر زنان را به شفاخانه انتقال بدهید از مرگ نجات پیدا خواهد کرد اگر قرار باشد که بمیرند در شفاخانه هم خواهند مرد، ما نمی توانیم این بی احترامی را بپذیریم و مردم قوم بد گویی ما را کنند که خانم های شان را به شفاخانه انتقال داده اند."

بعضی از افغانها به این باور هستند که رسم و رواج بخشی از قوانین اسلامی به شمار می رود، اما عالمان دینی می گویند که این یک سؤ تعبیر است.

مفتی محمد ابراهیم، یکتن از عالمان دینی در ولایت پروان گفت که اسلام هیچگاهی مراقبت های صحی را که یکی از حقوق زنان است محدود نکرده است.

اوگفت:" در دین ما همواره برای داکتران مرد اجازه داده شده است که زنان را تحت تداوی قرار داده و زندگی شان را نجات دهند." او اضافه کرد،" اگر شوهر ترجیح می دهد که در عوض اینکه خانم اش را داکتر معاینه کند بمیرد، نظر به عقیدۀ اسلامی شوهر قاتل محسوب می شود، اگر شوهر سهواً این کار را انجام می دهد باز هم گناهگار محسوب می شود."

سعیدی، رییس صحت عامۀ ولایت پروان گفت که زنان در جریان بارداری باید حد اقل چهار بار تحت معاینات صحی قرار گیرند.

او گفت:" تیم های سیار در ادامه برنامۀ اگاهی دهی در مناطق به منظور اطلاع رسانی در مورد حفظ الصحه خاص و تشویق آنان برای رفتن به مراکز صحی و شفاخانه ها به مناطق دور دست رفته اند، این تلاش ها نتایج خوبی در پی داشته است، اما مبارزه با عقاید سنتی به وقت زیاد نیاز دارد."

در همین جا زنان درمناطق دور دست ولایت پروان از دسترسی به مراقبت های صحی لذت می برند.

نسیمه خانم 23 ساله باشندۀ شهر چاریکار مرکز ولایت پروان است او دو پسر و یک دختر اش را در شفاخانۀ صد بستری این ولایت تحت مراقبت های کامل ولادت داده است.

او گفت:" بسیاری از کارمندان صحی در بخش نسایی وولادی این شفاخانه زنان هستند، هیچ نوع مشکل در معاینات درجریان  بارداری و ولادت کردن موجود نیست، بار ها در زمان بار داری شوهرم من را به شفاخانه انتقال داده است."

"افتخار یک مرد وقتی است که زندگی کسی را نجات دهد نه آنکه زندگی کسی را بگیرد."

احمد فرید تنها گزارشگر آموزش دیدۀ آی دبلیو پی آر در ولایت پروان.