موانع احیای مجدد صنعت قالین افغان
مالیات غیرمنصفانه بر کالاهای صادراتی و وارداتی تنها یکی از موانع بر سر راه صنایع دستی سنتی افغانستان می باشد.
موانع احیای مجدد صنعت قالین افغان
مالیات غیرمنصفانه بر کالاهای صادراتی و وارداتی تنها یکی از موانع بر سر راه صنایع دستی سنتی افغانستان می باشد.
عبدالطیف سهاک
گزارش شماره 411
27 سپتامبر 2011
قالین بافان شمال افغانستان می گویند که کاروبارشان چنان بد و شرایط کارشان چنان دشوار است که مجبورند به پاکستان، جایی که تجارت قالین رونق بهتر دارد، بروند.
تاجران می گویند افغانستان از امکانات لازم پروسس که برای خودکفایی این صنعت امر حیاتی است، برخوردار نمی باشد؛ مواد خام قیمت است و سیستم مالیاتی سالم وجود ندارد، چنانکه کالاهای صادراتی متحمل محصولات گمرکی زیادی می گردد ولی بالای قالین های وارداتی مالیات بسیار پایین وضع می شود. آنها می گویند که برای حمایت از صنعت سنتی که هنوز بخش مهمی از صادرات کشور را می سازد، حکومت باید تلاش بیشتر انجام دهد.
مراد 55 ساله از ولایت شمالی بلخ گفت که بیش از 200 خانواده قالین باف، در شش ماه اخیر خانه های شان را در ولسوالی کلدار به مقصد پاکستان ترک گفته اند.
او گفت: "پسر کاکایم {که منطقه را ترک گفته} مرا نیز تشویق کرده است که به پاکستان بروم، چرا که درانجا کار بیشتر و با عاید زیادتر میسر است."
خانواده مراد فعلاً روی قالین کلانی کار می کنند و قرار است با تکمیل شدن آن قالین آنان نیز به پاکستان بروند، چون با درامدی که در افغانستان دارند نمی توانند به زندگی خود ادامه دهند.
او توضیح داد: "ما باید مواد خام را بخریم و بسیاری بافندگان نمی توانند از عهده ی این کار بر آیند. ما درینجا برق نداریم، به همین خاطر در روز از دست گرمی و در شب به دلیل تاریکی قادر به کار نمی باشیم."
عبدالصبور قادری رییس امور مهاجرین و بیجاشدگان ولایت بلخ تایید کرد که مردم بطور وسیعی به خارج از کشور هجرت می کنند.
او گفت: "ما ارقام دقیق از تعداد قالین بافانی که کشور را ترک کرده اند نداریم، اما می توانیم بگوییم که بطور تخمینی ده ها خانواده از هر قریه به کشورهای خارجی رفته اند."
در شمال افغانستان، قالین بافی بیشتر در میان ترکمن ها رایج است.
عبدالستار بیگ زاده که ریاست انجمن صادر کنندگان و بافندگان قالین را به عهده دارد، گفت که تولید کنونی ولایت بلخ، 60 درصد نسبت به دو سال قبل کاهش یافته است.
اکثر بافندگان پس از هجوم نیروهای شوروی در سال 1979 کشور را ترک کردند، و در جریان مهاجرت در پاکستان کاروبار شان را از سر گرفتند. عده ای بعد از سال 1992 و به قدرت رسیدن مجاهدین دوباره به وطن برگشتند، اما با شعله ور شدن جنگ های داخلی دوباره مجبور به فرار شدند. پس از سقوط حکومت طالبان در سال 2001، بافندگان نیز همراه با میلیون ها افغان دیگر به کشور برگشتند.
با آنکه قالین بافان به وطن شان برگشتند، اما اکثر محصولات کار آنان کارتمام به بازارهای بین المللی صادر نمی شود. در عوض، بسیاری قالین ها برای قطع و شست به پاکستان ارسال می گردد، چون درانجا پروسس قالین به قیمت نازل تر و با کیفیت بهتر صورت می گیرد. بعد، این قالین ها بعنوان اقلام افغانی نه بلکه بنام پاکستان صادر می شود.
طبق اظهارات بیگزاده، 97 درصد قالین های تولید افغانستان برای پروسس به پاکستان فرستاده می شود. او گفت: "اینها بنام ساخت پاکستان صادر می شود، و پاکستان بیشترین عاید را بدست می آورد."
بیگزاده گفت که غیر از نبود امکانات قطع و شست، سیستم مالیات افغانستان نیز در فروش قالین های پروسس شده اثر می گذارد. او گفت که نرخ محصولات گمرکی افغانستان بالای قالین های صادراتی بیش از 12 دالر امریکایی در هر کیلوگرام است، در حالیکه این رقم در پاکستان یک دالر امریکایی می باشد.
میر احمد، تاجری در مزار شریف گفت که بازاریابی برای قالین های افغان در خارج از کشور تقریباً غیر ممکن می باشد.
او گفت: "کشور ما با کشورهای دیگری که بازار خوب برای قالین دارند، روابط حسنه ندارد. وقتی ما در نمایشگاه هایی شرکت می کنیم که بازدیدکنندگان آنها در مورد قالین اطلاع ندارند ، ضرر می بینیم."
او همچنان مدعی شد که مقامات افغان از تاجران حمایت نمی کنند و آنها مجبورند به همت خود این کار را انجام دهند.
او گفت: "اگر تاجر قالین بخواهد به یک کشور همسایه یا کدام کشور منطقه سفر کند باید 100،000 دالر امریکایی سپرده بانکی داشته باشد تا ویزه بدست آورد. تاجران نمی توانند چنین پولی را بپردازند و حکومت همکاری نمی کند."
سید طاهر روشن زاده، رییس اتاق تجارت و صنایع ولایت بلخ گفت که اوضاع آنقدر بد نیست که تاجران ادعا می کنند.
او گفت: "اگر تاجری خواسته باشد چیزی را صادر کند، اتاق تجارت و صنایع با آنها کار می کند. در گرفتن ویزه مشکلی وجود ندارد، اما اگر تاجر بخواهد مستقلانه ویزه بگیرد، سفارتخانه ها خواستار حساب بانکی می شوند."
او گفت که علاوه بر آنچه ذکر شد، بزرگترین مشکلی که صنعت قالین با آن مواجه است یک امر تخنکی می باشد. "مشکل اصلی نبود امکانات شست و قطع، و طراحان فنی قالین می باشد. به همین دلیل قالین های افغانی برای پروسس به پاکستان برده می شود."
با توجه به سطح پایین عواید اکثر مردم و وجود قالین های ارزان ماشینی ایرانی و ترکی، فروش زیاد قالین های دستباف افغان در داخل کشور عملی نیست.
تاجرانی چون خواجه قسیم از مزار شریف، حکومت را بخاطر اعمال مالیات پایین بالای قالین های وارداتی مقصر می دانند.
او گفت: "مردم از نظر اقتصادی ضعیف اند و نمی توانند قالین افغانی را بخرند، چون ارزان ترین قالین داخلی 10،000 افغانی قیمت دارد، درحالیکه آنها می توانند قالین های ماشینی خارجی را به مبلغ 2،000 افغانی بخرند. به همین دلیل برای قالین های افغانی بازار داخلی وجود ندارد."
نوسان قیمت ها در بازار، بر عواید قالین بافان اثر گذاشته است و عده ای تصمیم گرفته اند تا دست به هجرت بزنند یا آنکه کار قالین بافی را ترک کنند.
خانم گلدسته همراه با شش خانم همسایه اش در خانه ی خود در مزار شریف کار می کند، اما او می گوید که ادامه ی این کار برایش ممکن نیست.
او گفت: "ما بالای این قالین کار می کنیم و ممکن است پس از فروش مبلغ 3،000 افغانی برای هرکدام ما برسد. آیا کسی می تواند با این پول یک ماه زندگی کند؟ در گذشته، قالین ها در جریان بافت خریده می شد و پولش را می پرداختند. اما حال هیچ کسی به این قالین ها توجه ندارد."
عبدالطیف سهاک گزارشگریست در ولایت بلخ که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.
