مکاتب در مناطق جنوب شرقی کشورنیازمند به کتاب و ساختمان دارند

احمدشاه گزارشگر تحت اموزش اى دبليو پى ار در خوست  

بلقیسه یکی از متعلمین صنف چهارم مکتب قریه­ی ورغه دو خشت پخته راپهلوى هم گذاشته و بالاى ان نشسته است  ساير همصنفانش نيز يا بالاى سنگ و يا هم بروى زمين نشسته اند در اين صنف بى ديوار و دروازه همه زير اسمان در فضاى ازاد تدريس ميشوند 

بلقیسه نگاهی به اطرافش دانداخته  گفت: «ما صنف نداریم. ما زیر آسمان آبی درس می­خوانیم. زمانی باران می­بارد، آنها ما را به خانه­ می­فرستند. ما ازگرمی­های تابستان می­سوزیم و از سردی­های زمستان ميلرزيم»

وی با اشاره به خريطه کتابهايش گفت:«ما کتاب درسی نداریم. متعلمین یا درصنف بازی می­کنند و برخی از بچه­ها می­خوابند. درصنف ما گاهی یک معلم می­آید و معلم دیگر نداریم.»

متعلمین و معلمان خوست شکایت دارند که بیشتر از نصف مکاتب این ولایت ساختمان مناسب ندارند. به همین دلیل اکثریت صنف­ها باید در فضای آزاد برگزار شود.

به عین شکلی کمبودی درکتاب­های درسی، میز و چوکی برای شاگردان، دراین مکاتب معلمان مجرب هم نیستند.

عبدالقدوس، سرمعلم یک مکتب متوسطه در ولسوالی مهدی­خیل گفت که مکتب زیراداره وی با داشتن 690 متعلم و 17 معلم ساختمان دایمی ندارد. یک ساختمان برای آنها اعمار شد؛ مگر ساختمان خیلی دور از این قریه­ی­است که قرار بود دختر­های قریه در آن تعلیم ببینند. این کار رفتن متعلمین - به خصوص دختران-  به آنجا را مشکل ساخته­است.

وی گفت:«ما با مشکلات زیادی روبرو بوده­ایم. ما به صورت مقطعی موقتی بچه­ها را در مساجد، زیر درختان و باغ­های قریه­ها درس می­دهیم. خودتان فکرکنید. چطوری می­توانیم 690 متعلم را با 17 معلم تدریس کنیم؟»

برخی از مکاتب جایی برای نشستن استادان و انجام کارهای اداری ندارند.

امان­الله سرمعلم یکی از مکاتب دیگر خوست گفت:«از صنف، میز و چوکی بگذر. ما اتاق برای نشتسن کارمندان و نگهداری اسناد نداریم.»

آمان­الله گفت که 1400 تن از شاگردان وی توسط 43 معلم آموزش می­بینند.

وی ادامه داد: « ازجمله این معلمان 43 تن آنها لیسانسه استند، 14 تن آنها صنف چهاردهم را خوانده­اند و بقیه، شاگردان دوره لیسه اند. در واقعیت، ما نیازمند 70 استاد استیم که اکثریت آنها باید مسلکی باشند.»

مطیع­الله فضلی معاون ریاست تعلیم و تربیه خوست تاییدکرد که کمبود ساختمان مکاتب و استادان مسلکی چالشی بزرگ است. وی گفت که این ریاست به مرور زمان به این مشکلات رسیدگی می­کند.

وی گفت:«هم اکنون 30 درصد معلمان خوست مسلکی استند. ما هم­چنان در 70 درصد مکاتب مشکل فرش، میز و چوکی را رفع کرده­ایم. باآنهم برخی از مشکلات از اندازه توان ما بالا است. ما به این ارتباط با وزارت وسایر تمویل کنندگان درتماس شده­ایم.»

فضلی گفت که 350.000 متعلم درچارچوب 344 مکتب درس می­خوانند. ازجمله این مکاتب 160 باب آن ابتداییه، 72 باب متوسطه و 112 باب لیسه عالی استند. به­صورت عمومی 272 باب مکتب بچگانه و 72 مکتب دخترانه استند.

با این همه شاگرد، تنها 152 باب مکتب ساختمان دایمی دارند.

مبارز محمد ځدران سخنگوی عبدالجبار نعیمی والی خوست تایید کرد که معارف خوست با چندین چالش مواجه است. به عکس وی تاکید کرد که دراین راستا تا اندازه­ی پیشرفت­های صورت گرفته­است.

وی گفت: «سال قبل برای چندین مکتب چندین ساختمان اعمارشده­اند. امسال هم، چندین ساختمان را اعمار خواهیم کرد. ما با ریاست معارف خوست، وزارت معارف و سایر ادارات در تماس استیم. ما می­خواهیم مشکل معارف درخوست به زودترین فرصت رفع شوند.»

به عکس متعلمین به این وعده­ها شک دارند.

وحیدالله متعلم صنف 11 مکتب باشنده ولسوالی سپيره  گفت: «ما هرسال این  گپ­ها را می­شنویم. مگر سال تمام می­شود و هیچ مکتب اعمار نميشود  و از کتاب و معلم خبری نميباشد.»

وی ادامه داد:«درس خواندن نیازمند فضای آرام، محیط راحت است. اینجا متعلمین در هوای آزاد می­نشینند که یا از گرما و یا از سرما رنج می­برند. هم چنان، این متعلمین از برخی از این معلمان بیشتر می­دانند. این، چگونه پروسه تعلیمی است؟»

هلال متعلم لیسه یک مکتب دیگر گفت که کمبود منابع و جای، تقسیم اوقات درسی روزانه را نیز مختل می­کند.

وی شرایط را این طوری تشریح داد: «یک صنف از شش ساعت درسی، دو یا سه ساعت درس می­گیرند. در وقت نبود معلم و درس، صنف به کلپ ورزش بدل می­شود. بچه­ها در آن بازی می­کنند یا کشتی می­گیرند و یا یکدیگر را لت و کوب می­کنند و درعین زمان، یک­عده آنها را تشویق می­کنند. اگر کتاب و استاد می­داشتیم و تقسیم اوقات به­صورت منظم تطبیق می­شد، ما این وضعیت را نداشتیم.» 

خانواده­های متعلمین شکایت دارند باآنکه کتاب­های درسی به صورت وسیع دربازارها هستند، مکاتب به بچه­های شان کتاب توزیع نمی­کنند. برخی از خانواده­ها مقام­های معارف را به  فروختن کتابها و به جیب زدن پول آن متهم می­کنند.

ولی محمدخان باشنده 70 ساله خوست پیشروی یک کتابخانه است تا برای نواسه­اش کتاب درسی بخرد.

وی گفت: «به خدا قسم که نمی­دانم درمکتب چی می­گذرد. آنها می­گویند که درمکتب کتاب نیست. معلم به فرزندان ما فشار می­آورند تا کتاب­ها را از بازار بخرند. به عکس، این کتاب­ها در هرجایی بازار موجود است. این کار نشان می­دهد که در مکاتب نوعی از فساد اداری وجود دارد.»

یک کتابفروش درمرکز خوست که خواست نامش افشاء نشود، به انستیوت گزارشدهی جنگ وصلح گفت که برخی از مقام­ها کتابهای که را که قرار بوده­است برای متعلمین توزیع شود، به وی فروخته­است.

وی خنده­کنان گفت: «من کتاب­ها را از آنها با نیم دالر می­خرم و به یک دالر یا بیشتر می­فروشم. سود این معامله زیاد است. تا زمانیکه ریاست معارف کتابهای درسی را برای آنها{کتابفروشان}«توزیع» می­دهند، متعلمین بیچاره باید کتاب­های درسی را از بازار تهیه کنند.»

او گفت که به سبب تقاضای زیاد این کتابها،‌برخی از کتابفروشان کتاب­های درسی را به پاکستان می­فرستند تا دوباره  از آنها کاپی­های بیشتری بگیرند.

بختاور بختیار رییس معارف خوست این اتهامات را رد کرد.

وی با بیان این که هیچ­کس حق چاپ یا فروش کتابهای معارف را ندارد و متخلفان از قانون مورد تعقیب عدلی قرار می­گیرند، گفت: «من کسی را که ادعا می­کند رییس معارف کتاب را برای بازاریان فروخته­است، به چالش می­خوانم. اگر شما آنها ثبوت بتوانند که ریاست معارف این کار را کرده است، من بالافاصله این تقصیر را به گردن می­گیرم.»

سیدکریم خاکسار رییس شورای ولایتی خوست مقام­ها را به بیکاره­گی و فراموشی این مسایل متهم کرد.

وی با بیان این مطلب که درگذشته این مشکلات را با مقام­ها درمیان گذاشته­است، گفت: «استخدام افراد به اساس ارتباطات شخصی  صورت می­گیرد تا  به اساس استانداردها.  مشکل از همین نقطه شروع می­شود.»

بختیار تاکید کرد که این اتهامات حقیقت ندارند.

وی باگفتن این نکته  که درخواست دهنده­گان آزمون ترتیب داده شده­ی مقام­های معارف را می­گذرانند و بادرنظرداشت این آزمون استخدام می­شوند، گفت: «تمام موارد استخدامی معارف مطابق به قانون است. هیچ ملاحظات قومی، مذهبی، حزبی و سایر رابطه­ها در نظرگرفته نمی­شوند.»

اسدالله بشر یک کارآگاه مسایل اجتماعی گفت در کتاب­های درسی چاپ شده­ی کشورهای مجاور پاکستان و ایران دستکاری زیادی دیده می­شود. به گفته­ی وی این کتاب­ها جوانان افغان را «ازتاریخ و فرهنگ­شان بیگانه می­کنند.» 

باآنهم؛ بشر معتقداست که مشکلات اساسی در عرصه معارف این­است که علاقمندی شدید به تعلیم و تربیه از سال 2001 متعلمین زیادی را به این عرصه کشانیده­است. طوریکه وزارت معارف و نمایندگی­های حوزوی آن به سادگی  پاسخگوی این نیازمندیها نمی­توانند باشند.

وی گفت: «منطق کيفيت  ­گرایانه همین­است که ما تعداد زیادی متعلم داریم؛ ولی دربخش کیفیت هیچ چیزی نداریم. تعلیم و تربیه بی­کیفیت مانند زهر است.»

احمدشاه خبرنگار درخوست است که خبرنگاری را درانستیوت گزارشدهی جنگ وصلح آموخته است.