بوریا بافان به پیشرفت کارشان امیدوار اند

گزارشی از احمد شاه

قاسم 55 ساله در سایه درختی در پیش خانه اش از کودکان خواست ساکت شوند تا او لحظه ای بخوابد.

وى بالاى چارپايي که از رييسمان بوريايي باقته شده بود و فرش بوريا بالايش انداخته شده بود خوابيده بود قاسم گفت: "من در خانه یک تخت فلزی دارم. قالین نیز دارم، اما آنها در هوای گرم بسیار حرارت می گیرند. اما با  وسايل بوريايي آدم  احساس راحتی می کند. در عین حال این نوع بستر و فرش را می توان زوتر شستشو داد."

او با لبخند افزود: "داکتران می گویند از زمانی که فرش ها و سایر اشیای پلاستیکی به بازار آمده است، مریضی زیاد شده است."

ساختن فرش و وسایل خانه از بته (مزرى ) يا برگ بوريا  از زمان های قدیم مخصوص این ولایت بوده است که اين بته  در کوه های آن بصورت خودرو سبز می شود.

در همین حال، تولید کنندگان و فروشندگان صنایع دستی سنتی از اين نبات  می گویند آنها به سختی می توانند از منبع این کار زندگی خود را تامین کنند و حکومت را متهم به نادیده گرفتن صنعت شان می کنند. برخی ها از حکومت می خواهند تا مالیات بالاتر بر واردات پلاستیکی وضع کند، درحالیکه دیگران باور دارند حکومت باید بازار صادرات برای تولیدات دستی شان مهیا کند.

تنوع و گوناگونی وسايل (بوريايي)  به ارزش اش افزوده است. برگ مزرى  برای ساختن بستر، چوکی، کوچ، اقلام خورد و ریزی چون ظروف نان، میوه و سبزیجات استفاده می شود.

سید علم باشنده خوست گفت که اکثر اقلام خانه اش از برگ مزرى ساخته شده است.

او گفت: "اشیای ساخته شده از اين برگ نسبت به اشیای پلاستیکی خیلی بهتر است. غذا در ظروف پلاستیکی خیلی زود خراب می شود، اما در وسايل بوريايي  زود خراب نمی شود. اين وسايل از اشیای پلاستیکی ارزانتر و قویتر است؛ اینها به آسانی نمی شکند. چون از اینها هوا عبور می کند، هرچیز را در وضعیت مناسب نگه می دارد."

به دلیل کمبود برق پکه های برقی خیلی کم است، ازینرو مردم پکه های دستی می سازند تا خود را در گرمای تابستان پکه کنند. از اين نبات  برای ساختن جانمازهای بوریایی و اشیای زینتی نیز استفاده می شود.

هم مردان و هم زنان در این صنعت خانگی کار می کنند و تولیدات شان به ولایات پکتیا، ننگرهار، قندهار، هلمند و کشور پاکستان صادر می شود. به همین دلیل این صنعت بخش مهم اقتصاد روستایی آن ولایت است.

خاور امیری رییس امور زنان خوست گفت که عاید 80 درصد زنان از منبع بافت اشياى بوريايي می باشد.

او گفت که ریاست امور زنان سال گذشته دو نمایشگاه صنایع دستی زنان را برگزار نمود و می خواهد امسال نیز چنین نمایشگاه هایی را برگزار نماید.

او توضیح داد: "ما جلسات و برنامه های آگهی دهی فراوانی را در این ارتباط برگزار کرده ایم. این سکتور به زنانی نان آور ندارند کمک می کند، زیرا مصرف کم و فایده زیاد دارد."

رسول بى بى  باشنده خوست زمانی به صنایع دستی بوريايي  روی آورد که شوهرش او را  طلاق داد و پسرش زندانی شد و در خانواده اش هیچ مرد نان آور نمانده بود.

او گفت: "خودم و دو دخترم  از بافتن وسايل بوريايي پول بدست مى اوريم  به کمک کسی ضرورت نداریم. ما طبق، اشیای سنتی، جارو و سایر اشیای ضرورت خانه را می سازیم و هر ماه نزدیک به 15،000 افغانی عاید می کنیم."

تولیدات بوريايي  یک بخش سنتی جهیز دختران در خوست است

اجمل پردیس باشنده خوست گفت که هر عروس ده ها قلم اشیای بوريايي را باخود به خانه شوهر می آورد.

او گفت: "وقتی دختر نامزد می شود، به ساختن این چیزها شروع می کند، در غیر آن از تولید کنندگان مشهور اشیای بافته شده بوريايي  مورد ضرورت خود را خریداری می کند. اگر او باخود ازین اشیا به خانه خسر نبرد، در چشم روستایی ها و اقارب اش احترام کمتری خواهد داشت."

عبدالواحد دکاندار خوستی گفت که اشیای بافتگی در میان خارجیانی که در افغانستان می آیند بسیار تقاضاکننده دارد، و برای افغانهایی که در اروپا و امریکا زندگی می کنند نیز سوغاتی خوبی می باشد.

او گفت: "کسانی هستند که ظروف، طبق ها، اشیای زینتی و چپلی های بوريايي را برای خارجی ها در کشورهایی چون آلمان، ایتالیا و فرانسه تحفه  می برند. برخى ها این اشیا را به پول خوبی می فروشند. اگر حکومت به ما کمک کند، مطمئن هستم که قادر به یافتن بازار های بین المللی خواهیم بود، اما حکومت در این مورد خیلی بی توجه است."

نواب امیرزی، رییس اتاق تجارت و صنایع خوست گفت که باوجود تلاش های اتاق، آنان نتوانسته اند در خارج براى  اشیای ساخته شده بازار يابى کنند . او در این زمینه تاجران و تولید کندگان محلی را مقصر دانست.

او گفت: "آنها خود را در اتاق تجارت و صنایع ثبت نمی کنند. اتحادیه یا نهادی برای شریک کردن مشکلات شان ندارند. کارشان الله توکلی است. به همین دلیل صدای شان به ندرت شنیده می شود."

امیرزی گفت که تعداد زیاد اين محصولات  به ولایات دیگر افغانستان به فروش می رسد، و نزدیک به سه لاری بار هر هفته به پاکستان می رود.

خان جان الکوزی، معاون هیات مدیره اتاق تجارت و صنایع افغانستان نیز تایید کرد که محصولات ساخته شده بوريايي اقلام  صادراتی مهمی است و می تواند در کاهش بی کاری کمک کند. او نیز از تولید کنندگان خواست تا در چوکات یک نهاد تنظیم شوند و اتاق را در برگزاری نمایشگاه ها و یافتن بازار خارجی کمک کنند.

بته مزرى  تا چهار متر بلند می شود و در مناطق خشک و کوهستانی خوست بخصوص در ولسوالی های ځاځي  میدان، باک، صبری و علیشیر می روید.

در بعض مناطق، اين نبات رو به کاهش است چون روستانشینان برای سوخت انرا از ريشه قطع می کنند.

عبدالغیاث جلالزى یکی از مسوولان اداره حفاظت از محیط زیست خوست گفت که مزرى  نه تنها برای اقتصاد روستایی مفید است بلکه از فرسایش خاک نیز جلوگیری می کند.

او گفت "ساختمان این درخت ها طوری است که آسیب ناشی از سیلاب ها را کاهش می دهد"، و افزود که اداره حفاظت از محیط زیست با کلان های قوم در سراسر خوست صحبت کرده و آنها وعده سپرده اند که از اين نبات  حفاظت ميکنند .

مسوولان ریاست زراعت خوست می گویند که کمپاین های آگاهی دهی عامه برای جلوگیری از تخریب نباتات موفقیت بسیار محدود داشته است.

نقیب رییس زراعت آن ولایت گفت که پروژه ای برای کاشت اين بته در مزارع راه اندازی شده است.

او گفت: "ما نهال های انرا در مزارع کاشته ایم  اگر نتیجه داد، توفیق بزرگی خواهد بود."

احمدشاه گزارشگر آی دبلیو پی آر در خوست است