بحران صحی در ولسوالی دهراود ارزگان

گزارشی از احمدشاه جواد
گزارش شماره 431
3 می 2012
به دلیل کمبود متخصصان و داکتران صحی، مریض شدن در مناطق روستایی افغانستان همیشه خبر بدی است. اما در ولسوالی دهراود ولایت ارزگان که تنها دو داکتر فعالیت دارند، مریضان با مشکلات فوق العاده مواجه اند.
دراين  ولسوالی بسیار عقب افتاده، یک داکتر مرد، یک داکتر زن و سه نرس زن موجود می باشند.
بخاطر کمبود مراقبت های صحی که افراد مریض و زنان حامله باید برای رسیدن به شفاخانه به ترینکوت مرکز ولایت بروند که 40 کیلومتر از دهراود فاصله دارد، و یا آنکه به ولایت قندهار بروند. در برخی موارد مریضان در جریان راه جان می دهند.
شاولی، راننده تاکسی در دهراود گفت: "من زنان حامله زیادی را برای وضع حمل به ترینکوت برده ام، اما با تاسف شش تن آنان در پیش چشمان من در جریان سفر جان دادند."
حاجی امین الله خان، ولسوال دهراود گفت که او از کمبود امکانات خشمگین است، و داکتر هیچ وجود ندارد.
او گفت: "شاید این ولسوالی بخشی از افغانستان نیست. باور کنید، هر روز یک مادر در جریان وضع حمل جان می دهد و عامل این مشکل نبود داکتران و امکانات صحی است."
مشکلات زیادی از جمله نبود امنیت، استخدام کارکنان صحی در ارزگان را دچار مشکل می سازد. ارزگان که نزدیک ولایات هلمند و قندهار واقع شده است، شاهد حضور پر رنگ شورشیان است. طبق گزارش ها بتاریخ 24 مارچ سال جاری حداقل 5 تن در اثر انفجار بم کنار جاده کشته شدند.
داکتر اختر محمد، یکی از دو داکتر دهراود گفت که پایین بودن معاش و عدم حمایت حکومت نیز مانع حضور کارکنان صحی دران ولایت می گردد.
داکتر گفت: "برای من ماهانه معادل 445 دالر امریکایی معاش می دهند که پول ناچیزی است. چون من باشنده اصلی این ولسوالی هستم، وجدانم اجازه نمی دهد اینجا را ترک کنم... دو داکتر دیگر این مردم بیچاره را رها کرده رفتند، و اگر ما نیز برویم، اینها چه کار کنند؟"
یک نرس محلی که بعنوان قابله کار می کند و ماهانه مبلغ 300 یورو معاش می گیرد، می خواهد بخاطر شرایط خراب کاری، آنجا را ترک کند.
او که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، گفت: "مسوولان هیچ توجهی به ما ندارند. هر لحظه ما را خطر امنیتی تهدید می کند. مریضان از ما انتظارات بسیار بالا دارند، ولی آنها نیز با ما درست برخورد نمی کنند."
یک باشنده محل گفت که مردم نیز دل خوشی از کارکنان صحی ندارند. جان محمد می گوید، با آنکه کمبود شدید کارکنان صحی وجود دارد، ولی در کلینیک فعلاً از ظرفیت موجود نیز کمتر مریض معاینه می شود.
او گفت: "دو داکتر از ساعت هشت الی چاشت در کلینیک اند، و پس ازان مریض نمی بینند. حتی اگر مریضان عاجل هم آورده شوند، آنها به مردم می گویند مریضان شان را به ترینکوت یا قندهار ببرند."
جان محمد اخیراً کاکایش را پس ازانکه ساعت 10 شب به کمر دردی شدید گرفتار شد، به کلینیک برد. کارکنان کلینیک آنان را به ترینکوت ارجاع دادند و  کاکایش در مسیر راه جان داد. او گفت: "داکتر حتی یک تابلیت هم برایش نداد."
داکتر محمد نبی، سرپرست ریاست صحت ارزگان باور دارد که کمبود امکانات صحی دران ولسوالی و سایر مناطق ناشی از معلومات نادرست درمورد نفوس می باشد که به اساس آن کمک ها تخصیص می یابد.
وزارت صحت افغانستان خدمات صحی را به اساس رقم احصائیوی 350،000 نفر ارایه می کند، درحالیکه این سیستم مربوط به 30 سال قبل است.
داکتر نبی گفت که این "واقعاً مشکل کلانی است،" و تاکید کرد که نفوس ارزگان ازان زمان تاکنون به بیش از 800 هزار نفر رسیده است.
تخمین های موجود درمورد نفوس دهراود و ولایت ارزگان بسیار متفاوت می باشند. درحالیکه باشندگان محل به آی دبلیو پی آر گفته اند که تنها نفوس ولسوای دهراود 225000 نفر است، وزارت بازسازی و انکشاف دهات و صندوق نفوس سازمان ملل کل نفوس ولایت ارزگان را 321000 نفر و نفوس ولسوالی دهراود را 51000 نفر می خوانند. مطالعه ای که در سال 2009 از سوی دفتر نمایندگی یک انجو صورت گرفته است، نفوس دهراود را 79000 و نفوس کل ولایت را 500،000 تخمین زده است.
برای رفع نیازمندی های دهراود یک شفاخانه 30 بستر ایجاد شده است. عجب نور، نماینده محلی یک گروه غیر حکومتی موسوم به خدمات صحی و انکشافی افغان (AHDS) گفت که شفاخانه از سوی اتحادیه اروپا تمویل می گردد.
مسوولان محل، موسسه خدمات صحی و انکشافی افغان را متهم می کند که کارکنان صحی کافی استخدام نمی نماید. امین الله خان ولسوال دهراود گفت که او از موسسه مذکور که حمایت خدمات مراقبت های صحی در ارزگان و قندهار را به عهده دارد، در گذشته چندین بار خواسته است تا داکتران و نرس های بیشتری را به آن ولسوالی بفرستد، ولی آنها به این تقاضا توجه نکرده اند.
او گفت: "آنها نبود امنیت را دلیل می آورند، ولی من برای شان گفتم که من مسوول امنیت هستم و آنها باید کارکنان شان را بفرستند. آنها این کار را نکردند."
عجب نور تاکید داشت که خطرات امنیتی مانعی در برابر حضور داکترانی است که می خواهند به دهراود بروند. او گفت پایین بودن سطح معاش نیز یک مانع است، ولی رفع هیچ یکی ازین دو مشکل در اختیار او نیست.
او گفت: "در چندین مورد، ما پیشنهاد کرده ایم که معاش آنان افزایش یابد، اما مسایل صحی ارزگان از سوی اتحادیه اروپا تمویل می شود و آنها حاضر به افزایش معاش نیستند."
الحاج خدای رحیم، معاون والی ارزگان نیز از موسسه خدمات صحی و انکشافی افغان انتقاد کرد و گفت: "سال گذشته، بخاطر کمبود تیل، جنراتور کلینیک در هوای بسیار گرم از کار افتاد. اقارب مریضان برای خنک کردن مریضان شان از کاغذ پکه ساخته بودند. اگر نمی توانند داکتر استخدام کنند، چرا برای جنراتور تیل نمی خرند؟"
شفاخانه جدید دهراود ممکن است در آینده مشکلات صحی دهراود را رفع کند، اما برای محمد گل باشنده آن ولسوالی بسیار دیر خواهد بود.
یک ماه قبل پسر او به زمین خورد و سرش شدیداً زخم برداشت. محمد گل گفت که کارکنان کلینیک ولسوالی بدون هیچ گونه تداوی، او را به ترینکوت ارجاع دادند. پسرش که خون زیاد ضایع کرده بود، در اثر آن زخم جان داد.
او گفت: "پسرم را مسوولان حکومتی کشتند. پسران آنان در خارج کشور تداوی می شوند، اما هیچ کسی زخم های پسر مرا بنداژ نبست."
احمد شاه جواد گزارشگریست در ارزگان که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.