افزایش "قتل های ناموسی" در غرب افغانستان

گزارشی از عبدالرزاق محق- افغانستان

گزارش شماره 402

28 جون 2011

عبدالاحمد ازینکه دخترش زیتون را بدون خواستن نظر خودش به شوهر داده بود، اظهار پشیمانی می کند. او پس ازانکه نامزدی اش را فسخ کرد، از سوی کسی که با او نامزد شده بود به قتل رسید.

حسام الدین محاکمه شده و به جرم لت و کوب وقتل زیتون به 20 سال حبس محکوم گردیده است.

عبدالاحمد می گوید: "دخترم را بدون مشوره خودش نامزد کردم. دخترم دو سال قبل با حسام الدین نامزد شد و دران مدت از سوی او لت و کوب می گردید."

زیتون که 20 سال داشت، هنوز به مکتب می رفت ولی حسام الدین مانع مکتب او شد.

وقتی زیتون خواستار فسخ نامزدی شد، پدرش توافق کرد و از طریق محکمه ولسوالی انجیل حکم فسخ نامزدی او را گرفت.

مولوی خان گل، قاضی هراتی عضو هیاتی بود که قبل از توافق محکمه به فسخ نامزدی برای تحقیق در مورد وضعیت زیتون رفته بود. او گفت خانواده حسام الدین تلاش داشتند که او را بزور از خانه پدرش اختطاف کنند.

خان گل گفت که اقارب حسام الدین، فسخ نامزدی را لکه ی ننگی در شرف و آبروی خود می دانستند.

زیتون پس از فسخ نامزدی، در سن 22 سالگی دوباره به لیسه رفته بود ولی در مسیر مکتب به قتل رسید.

دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر در هرات در سال 1389، به تعدا 14 قضیه "قتل ناموسی" - کشتن زنان و دختران از سوی اعضای خانواده شان- را ثبت کرده است، درحالیکه یک سال قبل تنها 4 مورد ثبت شده بود.

اما بسیاری ها تایید می کنند که رقم اصلی نسبت به آنچه ثبت می شود به مراتب بیشتر است، زیرا به دلیل ننگی که درین زمینه وجود دارد، بسیاری ها حاضر نمی شوند شکایت کنند.

ثریا دقیقی، مسوول دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر در هرات گفت: "خانواده ها به دلیل آبرو و حیثیت شان آنگونه قضایا را پنهان می کنند. ما این ارقام را از طریق ادارات امنیتی، شفاخانه ی ولایتی هرات و رسانه ها بدست آورده ایم."

کریمه حسینی، مدیر نشرات ریاست زنان ولایت هرات گفت با وجود آنکه دفتر او صرفاً از قضایایی که در مناطق شهری رخ می دهد اطلاع می یابند، اما ارقام قتل های ناموسی رو به افزایش است.

در یک مورد تازه دیگر، زهرا، زن جوانی که برای امتحان پوهنتون آمادگی می گرفت، در حوالی شهر هرات از سوی پدرش به ضرب گلوله به قتل رسیده بود. چگونگی قضیه هنوز روشن نشده، اما گزارش ها حاکی ازانست که پدر نسبت به دخترش ظن روابط نامشروع داشته است.

دقیقی گفت که اینگونه قتل ها معمولاً در اثر شک و گمان های جزئی رخ می دهد که مردان نسبت به اقارب شان دارند، و به گفته او در بسیاری موارد مردان حتی تحقیق نمی کنند که شک و گمان شان حقیقت دارد یا خیر.

عبدالواجد فروتن، یک عالم دین در هرات گفت که شریعت اسلام هرگز قتل های عمدی را تایید نمی کند. او افزود که انجام این قتل ها بر مبنای شک و گمان به مراتب گناه بیشتر دارد.

با وجود آنکه افغانهای زیادی اینگونه کشتارها را تقبیح می کنند، مردان زیادی نسبت به تغییرات اجتماعی که به زنان آزادی بیشتر می دهد، خشمگین می باشند. برخی تحلیل گران باور دارند که "قتل های ناموسی" به دلیل عدم توافق ذهنیت عمومی با این آزادی ها، افزایش یافته است.

فروتن می گوید که اگر زنان لباس اسلامی بپوشند و در محل کار و مجامع عمومی فاصله مناسب شان از مردان را رعایت کنند، زمینه ی چندانی برای شک و گمان ها باقی نخواهد ماند.

سید مویدالحق موحدی، کارشناس امور اجتماعی گفت که "افغانها نسبت به ناموس و مسایل خانوادگی شان بسیار جدی می باشند، درحالیکه زنان یکباره به آزادی هایی دست یافته اند که قبلاً وجود نداشت، و در برخی موارد باعث تغییر در برخورد آنها شده است... این باعث شک مردان نسبت به آنها می شود؛ آنها این گونه چیزها را برای خود ننگ می دانند، و برای شان نشانه ی کم تقوایی می باشد. در نتیجه زنان با رنج، شکنجه و قتل روبرو می شوند."

دقیقی گفت یکی از منابع این گونه شرم رجوع زنان به محاکم بخاطر طلب حقوق شان می باشد.

او گفت: "در گذشته، به ندرت زنان بخاطر دفاع از حقوق شان به محاکم می رفتند، اما اکنون آنها حقوق خود را درک کرده و بیشتر به محاکم مراجعه می کنند. این برای مردان امر جدیدی است، و هرگز خوش شان نمی آید."

موحدی گفت که مصوونیتی که از نظر سنتی نسبت به مرتکبان "جرایم ناموسی" وجود دارد، باعث شده است که تلاش جدی بخاطر توقف آن صورت نگیرد و در نتیجه دیگران از نمونه های قبلی پیروی می کنند.

او گفت: "اگر مرتکبین آنگونه قتل ها واقعاً مجازات شوند، بدون شک از وقوع چنان جرایم جلوگیری صورت خواهد گرفت، اما ازان جایی که مجرمان یا قاتلان پس از ارتکاب جرم آزادانه زندگی می کنند، دیگران نیز در ارتکاب جرایم تشویق می شوند." 

عبدالرزاق محق گزارشگری است در هرات که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.