افغانستان: کودکان خیابانی در معرض بدرفتاری قرار دارند

گزارشی از باقر عادلی

گزارش شماره 412

تاریخ 15 اکتوبر 2011

در گرمای طاقت فرسای یک روز تابستانی در شهر شمالی مزار شریف، اکثر مردم در جستجوی یافتن سایه ای می باشند، اما محمد رفیق 11 ساله با کوله باری از وسایل رنگمالی کفش در سرک ها پرسه می زند.

پسرک عرق الود عابران را صدا می زند که "کاکا بوت هاى تانه  رنگ کنم؟"

با آنکه معمولاً مخاطبانش به او جواب رد می دهند، اما او همچنان به راهش ادامه می دهد و فریاد می زند که "بت ها و کفش هایتان را رنگ کنید."

محمد رفیق قبلاً روزهایش را در مکتب سپری می کرد اما 5 ماه قبل خانواده اش به دلیل خشکسالی و بی کاری از ولایت فاریاب به مزار شریف کوچیدند. او علاقه دارد که به درس هایش ادامه دهد اما گمان نمی کند دیگر قادر به این کار باشد.

او گفت: "پدرم پیر و مریض است. من و برادرم هر روز بت های مردم را رنگ می کنیم. ما فقط همانقدر پول بدست می آوریم که نان بخریم."

او می گوید بدترین جنبه زندگی تازه اش این است که گاهی افراد نا آشنا می کوشند از آنان سوء استفاده جنسی کنند.

او گفت: "هیچ چیزی بیشتر از تقاضاهای این افراد خطرناک که از ما می خواهند کارهای بد انجام دهیم، مرا آزار نمی دهد."

محمد رفیق توضیح داد که چگونه یک دوستش را کسی به بهانه ی دادن غذا فریب داده و به منظور سوء استفاده جنسی اختطافش کرده بود.

او گفت: "آنها او را به کدام جایی برده و کارهای شرم آور همراهش کرده بود. آنها او را پس از چند روز در یک گوشه ی شهر رها کرده بودند. او وضعش خوب نبود و باید به شفاخانه انتقال داده می شد."

صدها کودک در خیابان های مزار شریف مصروف جمع آوری آشغال، انتقال اموال، فروش محصولات و یا گدایی می باشند.

کارشناسان می گویند که این کودکان معمولاً با خطر بهره برداری جنسی قرار دارند. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان بطور مکرر نسبت به افزایش سوء استفاده های جنسی ابراز نگرانی کرده است.
 

سلامت عظیمی مسوول بخش حقوق کودکان کمیسیون در شمال افغانستان گفت: "کودکان آسیب پذیرترین بخش جامعه می باشند. هیچ تضمینی وجود ندارد که این کودکان مورد بدرفتاری قرار نگیرند."

بدرفتاری جنسی در افغانستان یک تابو است و خانواده های قربانی معمولاً بدلیل شرم و یا هراس از انتقام خاموشی اختیار می کنند.

با این وجود، رسانه های محلی در شمال افغانستان اخیراً ده قضیه بدرفتاری را گزارش دادند و برای خانواده های قربانی فرصت صحبت درین زمینه را فراهم کردند.

ماریا ساعی مسوول بخش حمایت از اطفال ریاست امور اجتماعی ولایت بلخ گفت که محیط بی قانونی، فقر و بی کاری بسیاری کودکان را مجبور به کار می کند.

او گفت: "کودکان معمولاً از صبح تا شام کار می کنند. سازمان بین المللی کار چنین وضعیتی را برای کودکان منع کرده است." او افزود که قانون کار افغانستان در مورد ساعات کار و نوع کار مجاز برای کودکان مسکوت است.

سروی که در سال 2008 از سوی اداره ی خانم ساعی صورت گرفته و دران 780 کودک شرکت کرده بودند، نشان داده بود که اکثر کودکان به دلایل اقتصادی مجبور به ترک مکتب و روی آوردن به کار می شوند.

ساعی گفت که هر وقتی قضایای بدرفتاری با کودکان کشف می شود، اداره او به همکاری پولیس متخلفان را تعقیب می کند. اما گاه درین قضایا افراد بسیار نیرومند دخیل اند و در چنین موارد پیگیری قضایی موضوع در حد توان آنها نیست.

او گفت: "معمولاً افراد بانفوذ دخیل اند و ما نمی توانیم آنها را تعقیب کنیم. زمانی که ما متوجه می شویم که کاری از دست مان بر نمی آید ناچار از ادامه ی تحقیق منصرف می گردیم. حتی برخی وقت ها نیروهای امنیتی نیز ما را اخطار می دهند تا تحقیقات خود را متوقف سازیم."

ساعی گفت که ریاست او در جریان تحقیق چنین قضایا از سوی افراد زورمند تهدیداتی را دریافت کرده است.

محمد نظر عالمی، مدافع حمایت از اطفال که مسوولیت مرکز معلوماتی جوانان را در ولایت بلخ به عهده دارد تایید کرد که گاهی افراد و مقامات قدرتمند درین بدرفتاری ها دست دارند.

او گفت که فلم مستندی را در اختیار دارد که هیچ رسانه ای حاضر به نشر آن نیست، زیرا این فلم نشان دهنده دخالت افراد زورمند در بدرفتاری هاست.

او گفت که افراد زورمند رواج "بچه بازی" را حفظ کرده اند و در محافل خصوصی شان بچه بازی می کنند.

او گفت: "آنان نه تنها بچه ها را وادار به رقص می کنند بلکه مورد تجاوز جنسی نیز قرار می دهند."

شیرجان درانی، سخنگوی قوماندان امنیه بلخ گفت که بدرفتاری جنسی با کودکان و قاچاق اطفال در ولایت بلخ هرگز وجود ندارد.

او با تاکید برین که پولیس برای حفاظت کامل اطفال وظایفش را انجام می دهد، گفت: "شاید اینگونه قضایا در سایر ولایات شمالی وجود داشته باشد، اما در بلخ وجود ندارد."

درحالیکه اصل حمایت از کودکان در کتابهای قانون درج است، اما ناظران می گویند که این قوانین بطور درست عملی نمی گردد. عالمی گفت که در چندین مورد، او شاهد بوده است که پولیس بجای حفاظت از کودکان آنها را تهدید یا لت و کوب کرده است.

محمد رفیق با اتکا به هوشیاری خود و نصایح مادرش به زندگی ادامه می دهد.

او گفت: "مادرم هر روز برایم می گوید که پیش از تاریک شدن هوا بخانه برگردم و در جاهای خلوت نباید بوت کسی را پالش کنم، اگر کسی پول اضافی داد نباید بگیرم، و از دست افراد نا آشنا چیزی نخورم."

باقر عادلی گزارشگریست در ولایت بلخ که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.