ملیشههای غزنی ، مردم محل را به گروگان میگیرند
.والی غزنی می¬گوید که از پایان دادن به سوءاستفاده و اخاذی افراد مسلح عاجز است
ملیشههای غزنی ، مردم محل را به گروگان میگیرند
.والی غزنی می¬گوید که از پایان دادن به سوءاستفاده و اخاذی افراد مسلح عاجز است
عبدالحمیدعزت
تحقیق انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح افغانستان نشان داد که سردستهداران ملیشههای مسلحی که برای مقابله با نیروهای طالبان به میان آمده بودند، زندانهای شخصی ایجاد کردهاند. آنها دراین زندانها مردم را شکنجه داده و از مردم محل اخاذی می کنند.
بیشتر از 50 تن ازاهالی قریههای این ولایت به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح گفتهاند که آنها ازطرف گروههای شبهنظامی درسه توقیفگاه این گروهها در ولسوالی مقر شکنجه شده اند.
مقامها، ازجمله والی غزنی، گفتهاند که آنها از بستن این زندانها و یا نقطهی پایانگذاری به سوءاستفاده ازقدرت این گروهها عاجزاستند؛ زیرا آنها می فهمند که این گروهها از طرف بخش خدمات اطلاعاتی افغانستان (ریاست امنیت ملی)حمایت می شوند.
سه تن از رهبران ملیشهها درمصاحبه با انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح افغانستان بصورت علنی تایید کردهاند که آنها توقیف شدگان را شکنجه دادهاند. دلایل آنها این بود که افراد توقیفشده یا طالباند و یا رابط طالبان.
درماه اپریل سال 2012 اهالی قریهی قدیمخیل، یکی از قریه های ولسوالی اندر ولایت غزنی، تیمی از ملیشهها را تشکیل دادند تا از آنها در مقابل طالبان دفاع کنند. طالبان مکاتب، کلنیکها را به زوربسته بودند و همچنان پروژههای بازسازی را متوقف کرده بودند.
این نوع واحدهای ملیشایی، درولسوالیهای دیگراین ولایت نیز به میان آمدند و نیروهای غزنی به صورت عمومی نهضت ملی مقاومت نام گرفتند. این گروهها، دراوایل به سبب به میان آوردن امنیت نسبی و برابرکردن زمینهی از سرگیری خدمات تعلیم وتربیه و همچنان خدمات صحی شهرت یافتند.
این نکته،اما، معلوم نیست که به چه اندازه ازاین گروهها حمایت شده و با آنها کمک صورت گرفت. اسدالله خالد، فردی که قبل از زخمی شدن به اثرحمله انتحاری ماه دسامبر2012 رییس امنیت ملی بود، گفته بود که ملیشههای ولایت غزنی زیرنظر ریاست امنیت ملی استند.
قوماندانان این شبهنظامیان گفتند تازمانیکه اسدالله خالد برای معالجه به آمریکا نرفته بود، آنها از طرف این ریاست، به صورت منظم معاش دریافت می کردند.
مقامها، اواخرامسال گفتند که نهضت ملی مقاومت باید ملغی شده و اعضای آن به نیروهای پولیس جذب گردند. برخی از قوماندانان این گروهها به صفوف پولیس پیوستند و عدهی نپیوسته اند.
اختطاف شده و لت وکوب شده
یک گروه شبهنظامی درماه اپریل 2012 در ولسوالی مقر به میان آمد. این گروه که دراوایل دارای 40 عضو بود، اکنون دارای 180 عضو است. بنابه گفتههای ولسوال مقر صاحب خان، زندان های موقتی این گروه در سه مرکز(قریه های بره خان خیل، قلعه گدام و قلعه خانهدار) موقعیت دارند.
قوماندانان اصلی این گروهها در مقر سیدعلی، فیضول و غیاث اند. فیضول گفته است:«ما 180 نفر درسه گروه داریم. ما با کلاشینکوف، راکت و سایرتجهیزات مجهز استیم.»
انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح افغانستان بهصورت نمونهی با اهالی 15 قریه از 200 قریهی ولسوالی مقر مصاحبه کرده است. طی این مصاحبهها معلوم شد که 55 تن گفتهاند که آنها دراین سه زندان شکنجه شده اند.
همچنان مصاحبهشوندگان گفتهاند که برای رهایی از زندان وادار به پرداخت پول شده اند. طوریکه این گروه 55 نفری بالغ بر70000 دالرآمریکایی پرداخته اند.
اسدالله، دکاندار22ساله دربازارمقر، گفت که دراوایل ماه می 2012 افراد مسلح قوماندان فیضول به دکان وی آمدند. وی تخته مولدبرق آفتابی می فروشد.
نظامیان، اسدالله را بعد ازلت و کوب شدید با 8 تخته مولدبرق آفتابی به توقیفگاه خود بردند.
اسدالله می گوید که توقیفکنندگان وی را برای چهارشبانه روز شکنجه می کردند و بهصورت مداوم پول می خواستند. باالاخره مامای اسد، افسربلندرتبه در اردوی ملی افغانستان، درقضیه مداخله کرد تا اسدالله از زندان رها شد.
اسدالله به مجرد آزادشدن ازترس افتادن به مشکلات بیشتر ،دکانش را بست و تاکنون بیکاراست.
اسدگفت:«فیضول هنوز مبلغ 60000 افغانی از بابت شش تخته مولدبرق آفتابی به من مدیون است.»
مرد دیگر به نام نصرالله ساکن قریه چوریان به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح گفت که وی صبح یکی از روزهای ماه جون 2013 از مسجد به خانهاش برمی گشت که شش موترسوار راه را بستند. آنها صورتشان را با دستارپوشانیده بودند و کلاشینکوف برشانه داشتند. این مردان قبل ازاین که نصرالله را به توقیفگاه قلعه گدام ببرند، لت و کوب کردند.
نصرالله که سابق معلم بوده است گفت زمانی که بازداشتکنندگان صورت شان را باز کردند وی همهی آنها را شناخته است. آنها ازجمله وابستگان فیضول بودهاند.
وی گفت:«قوماندان فیضول مرا برای سه شبانه روز درزیرزمین قرارگاه با کیبل لت کرد و اما نگفت که من چه کار کرده ام.»
«کیبل» وسیلهی خاص مجازات است که طالبان ازآن درزمان قدرت شان (1996-2001) برای لت و کوب مردم استفاده می کردند. کیبل از یک دسته چوبی و یک بدنهی از سیم برق نرم ساخته شده است.
مطابق به گفتهی نصرالله همزمان با وی 15 مرد دیگر درهمان زیرزمینی که دراصل طویلهخانه حیوانات است، زندانی بوده اند.
وی گفت:«افراد فیضول ما را رو به زمین می خوابانیدند و ما را عریان می کردند و هربار هرکدام از ما را 30 تا 40 کیبل می زدند.»
بعد از سه روز شکنجه به نصرالله اجازه داده شد تا به خانهاش برگردد. دراین مدت برادر نصرالله به فیضول 1200 دالر پرداخته بود.
نصرالله از بیم کارهای بعدی فیضول، قریه چوریان را ترک کرده و اکنون صدها کیلومتر دورتر از قریه با خانوادهاش زندگی میکند.
زمانیکه از فیضول درمورد قضیهی نصرالله پرسیده شد وی تایید کرد که نصرالله را بازداشت کرده است و اما نپذیرفت که از وی پول گرفته است.
او گفت:«ممکن است قوماندان سیدعلی و یا قوماندان غیاث از نصرالله پول گرفته باشند.»
فیضول این نکته را انکارنکرد که اهالی قریهها از طرف افراد وی شکنجه نشدهاند. وی استدلال کرد که این شکنجه به عنوان بخشی از عفو گناهان آنها بوده است. وی به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح گفت که افراد توقیفشده یا طالب بودهاند و یا به عنوان رابط باآنها کارمی کردند.
سیدعلی، قوماندان قریه ملیشه بره خان خیل، به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح گفت که وی عدهی از افراد را طی 18 ماه گذشته شکنجه کرده و از آنها پول گرفته است.
وی گفت:«تمام افرادی را که من شکنجه کرده ام، با طالبان درارتباط بودند.»
قوماندان دیگر،غیاث، نیز به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح گفت که برخی از افراد قریههای زیرنظر وی توقیف و شکنجه شدهاند. باآنهم، وی اکثریت این قضایا را به افراد سیدعلی و فیضول نسبت داده و گفت:«قوماندان فیضول بیرحمتر است.»
مقامهای محلی عاجز از واکنش نشان دادن
مقامها درغزنی گفتند که آنها از جریان سوءاستفاده ها باخبر استند. آنها تاکید کردند که هیچگاهی برای جلوگیری ازآن و یا برگردانیدن عدالت به قربانیان کاری نمی توانند.
موسی اکبرزاده، والی غزنی به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح گفت:«مردم زیادی به من از ظلم این قوماندانان شکایت کردهاند.»
وی واقعهی را به یاد آورد که دراواخر ماه اگست محمدظاهر از قریه خانهدار با او درتماس شده و گفت که گروه غیاث دو دختر وی را ربوده و به مرکزشان بردهاند.
این دختران، بعداً مجبور به ازدواج با پسر و برادرزادهی این قوماندان – که هردو به عنوان محافظ این قوماندان استند- گردیدند.
والی گفت که نهاییترین کاری که از دست وی میآمده آن بود که قضیه را به جرگه محلی ارجاع دهد. زیرا که وی صلاحیت بیشتری نداشت تا غیاث را دستگیر کرده و به سیستم عدلی میسپرد.
آقای اکبرزاده گفت که این ملیشهها از طرف ریاست امنیت ملی حمایت می شوند. وی نه می تواند مظنونان را دستگیرکرده و نه می تواند زندانهای خصوصی آنها را بسته کند.
وی گفت:«این کاربالاتر از صلاحیت من است.»
ولسوال مقر، صاحب خان، افزود که جرگه نتوانست درحصه ربودن دو دختر مذکورکاری انجام دهد. زیرا زمانیکه جرگه تشکیل شد، محمد ظاهر ازشدت ترس غیاث نتوانست درجرگه حاضرشود. به این صورت قضیه رفعناشده باقی ماند.
غیاث این قضیه را به شکل دیگربیان کرد. او به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح افغانستان گفت که این دو دختر به مرکز وی پناه آورده بودند. آنها از برخورد بد پدر و بردارشان شکایت داشتند. وی افزود به عقد درآوردن یکی ازدختران با پسرش و دیگری را با برادرزادهاش، نوعی کمک با آنها بودهاست.
ولسوال مقر، صاحب خان، گفت که وی مقامهای کابل را از وجود زندانهای خصوصی چندین بار مطلع ساخته است و اما هربار به او گفته اند که صلاحیت مداخله درفعالیت های ملیشهها را ندارد.
وی ازاین نکته اباء ورزید که با کدام ارگان حکومتی دراین مورد گپ زده است.
صاحب خان گفت:« من، اساساً صلاحیت تحقیق از قوماندانانرا ندارم و بستن زندانهای خصوصی آنها بیشتر ازحدجوابگویی من است. بخاطریکه رییس امنیت ملی آنها را ایجاد کرده و به آنها اسلحه داده است.»
قوماندان فیضول به انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح افغانستان گفت که دیگرریاست امنیت ملی به افراد وی کمک نمی کند.
قبل ازاینکه اسدالله خالد زخمی شود، ماهانه مبلغ 230000 افغانی (معادل 4000 دالر) به قوماندانان مقر داده میشد تا به افراد خود توزیع کنند.
بعد ازحمله به جان خالد، این کمکها به صورت ناگهانی قطع شدند.
انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح تلاش کرد تا با رییس امنیت ولایت غزنی به نام مسعود و همکار وی، مدیرامنیت ولسوالی مقر حاجی اقبال مصاحبههای داشته باشد. این دو ،بعد از دانستن این که موضوع مورد پژوهش زندانهای خصوصی است، از مصاحبه با گزارشگرخودداری کردند.
عبدالحمیدعزت گزارشگر درغزنی است که خبرنگاری را در موسسه گزارشدهی صلح و جنگ افغانستان آموخته است.
این گزارش به عنوان بخشی از برنامه گزارشدهی انتقادی رسانه‌های جمعی انستیتوت گزارشدهی جنگ وصلح افغانستان تحت پروگرام ارزگان و ننگرهار نشر می‌شود.
