زنان تجارت‌پیشه در هرات از حکومت تقاضای حمایت دارند
کارگشایانِ زن استدلال می‌کنند که آنان با همکاری بیشتر دولت می‌توانند دست‌آوردهای مزیدی داشته باشند.
زنان تجارت‌پیشه در هرات از حکومت تقاضای حمایت دارند
کارگشایانِ زن استدلال می‌کنند که آنان با همکاری بیشتر دولت می‌توانند دست‌آوردهای مزیدی داشته باشند.
یک‌سال پیش، طلایه راوک کاملاً آماده آغاز کار تولید لباس زنانه بود، اما پس از روز نخست، او و شش تن از کارمندانش به یک مشکل پیِ دیگر مواجه شدند.
راوک می‌گوید که دنیای تجارت افغانستان در سلطه مردان است. او می گوید که حتا به دست آوردن لوازم مورد استفاده شش کارمندش برایش دشوار بود.
او می گوید: «حتا خریدن خود ماشین خیاطی برای ما دشوار بود، به‌خاطریکه به هر دکان که می‌رفتیم مردان فریب‌مان می‌دادند و اجناس بی کیفیت را با قیمتِ خیلی گران می فروختند. ما در خریداری اجناس مشکلات زیادی داشتیم. ماشین‌ها را چندین بار به مغازه ها واپس کردیم.»
پیدا کردن جای مناسب مشکل دیگر آنها بود.
او می‌گوید: «می‌خواستیم دکانی را به کرایه بگیریم و به همین منظور به یک مرکز تجارتی در شهرک تجارتی شهر هرات رفتیم، اما مالک آن مرکز حاضر نشد با ما صحبت کند بخاطریکه او یک عالم دین و ما زن استیم. وقتی به دفترش رفتیم سکرترش اجازه ورود نداد و گفت که او نه با زنان حرف می‌زند و نه هم دکان‌ها را به کرایه می‌دهد.»
راوک برای آغاز کارش چاره‌ای جز انتخاب بازار خدیجه الکبرا- بازاری که مختص به تجارت زنان در هرات است- نداشت. اما چون این بازار در یک ساحه مسکونی و دور از مراکز تجارتی واقع است مشتریانِ کمی دارد. او می گوید که فروشات کم است.
راوک یکی از جمله زنانی تجارت‌پیشه در ولایت غربی است که می‌گوید تبعیض اجتماعی و عدم حمایت دولت رقابت با مردان را به آنان تقریبا ناممکن ساخته است.
زنان در سال‌های اخیر پیشرفت قابل توجهی در عرصه کارگشایی داشته اند، ولی در قسمت دسترسی به سرمایه و بازارهای ملی و بین‌المللی هنوز هم به چالش‌های بزرگ مواجه اند.
منتقدین می‌گویند که فعالیت‌هایی چون ساختن مارکیت خدیجه الکبرا که دولت برای حمایت از تجارت زنان انجام داده است- کافی نیست.
صادقه تمساکی، دکاندار دیگر در بازار زنانه می‌گوید که او و دیگر کارگشایان زن توانایی موفقیت در تجارت را دارند. آنها فقط به کمی حمایت ضرورت دارند.
او می گوید: « اگر دولت اراده کند و این مرکز را به نقطه دیگری از شهر انتقال بدهد، ما به آسانی می توانیم با مردان رقابت کنیم. توانایی ما کمتر از آنان نیست و خلاقیت و تولیدات ما نیز عالی است، اما متاسفانه شرایط برای ما مناسب نیست.»
محبوبه جمشید، رییس امور زنان هرات می‌گوید که سنت‌های محافظه‌کارانه عمده‌ترین مانع فراراه زنان تجارت‌پیشه در افغانستان است.
او می‌گوید: « زنان در کنار مردان کار نمی‌کنند بخاطریکه نورم‌های اجتماعی به آنها فشار وارد می کند تا تحرک شان را محدود سازند، و نیز به دلیل این که آنان منابع کمتر مالی در اختیار دارند و دانش اندکی در باره مسایل اقتصادی دارند.»
«مشکلات سنتی تا هنوز موجود است، کار کردن زنان در بیرون از خانه زشت پنداشته می شود و تبعیض بر ذهنیت های مردم حاکم است، که تمام این‌ها دسترسی زنان به کار را محدود می سازد.»
اما عالمان دین می‌گویند که در اسلام کدام حکمی برای ممانعت زنان از کار وجود ندارد.
عبدالرحمان عزیزی، آگاه امور اسلامی می‌گوید که مردم افغانستان رسم‌های دیرینه را با قوانین دینی اشتباه گرفته اند.
او می گوید: «در اسلام تفاسیر زیادی در مورد تجارت وجود دارد و در هیچ جای گفته نشده که مردان می توانند تجارت کنند ولی زنان نه.
بحران کنونی اقتصادی افغانستان کمکی به این موضوعات نکرده است.
شفیقه شیرزاد که در بازار خدیجه الکبرا مغازه صنایع دستی دارد می‌گوید که نگرش‌ها از وخیم‌شدن وضعیت خبر می‌دهند.
او می گوید: «فروشات ما نسبت به سال گذشته کاهش یافته و چیزی به ورشکسته گی ما نمانده است.» همچنان اضافه کرد که حکومت اصلاً به آنان کمک نمی‌کند.
او می‌گوید: «ما از حکومت تقاضا داریم که حمایت‌مان کند و کاری به ما انجام دهد، ورنه وضعیت بدتر از این می‌شود.»
رهبران تجارت‌پیشه مرد در هرات می‌گویند که آنان تلاش دارند تا وضعیت را برای کارگشایان زن بهبود بخشند.
سید سعد خطیبی، رییس اتاق‌های تجارت ولایت هرات می گوید:«ما به آوردن تغییرات مثبت در بخش زنان باورمندیم.»
«ما در چندین نمایشگاه تجارتی برای آنان غرفه و جای را بطور رایگان فراهم کردیم تا بتوانند تولیدات شان را به نمایش بگذارند. در ضمن، تولیدات شان را به نمایشگاه‌های بین‌المللی نیز برده ایم.»
خطیبی می گوید که در باره تجارت زنان معلومات موثق کمی در دست است، اما می‌گوید که وی باور دارد زنان در بخش صنایع دستی و زراعت نقش فعالی را ایفا می کنند، به ویژه در تولید زعفران.
علی کاوه، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه هرات، می گوید که این محدودیت خود بخشی از مشکل را تشکیل می دهد.
او می گوید: «اختصاص دادن کارهای ساده مثل خیاطی یا فروش صنایع دستی به زنان آنان را از کارهای پردرآمدتر باز می دارد.»
کاوه افزود که آنچه وی «کنترل مردانه بازار» عنوان کرد باعث می شود زنان اساساً محتاجِ کمک اضافی باشند.
او می‌گوید: «اقتصاد یک ساحه شدیداً چالش‌برانگیز است و زنان اگر از سوی دولت و دیگر نهادهای بین‌المللی حمایت نشوند سهم اندکی که در تجارت دارند را از دست می‌دهند.»
وحید وهاب‌زاده استاد اقتصاد در دانشگاه هرات، می‌پذیرد که زنان برای موفق شدن در ساحه تجارت به اقداماتِ خاصی ضرورت دارند.
او می‌گوید: «نبود سرمایه، مدیریت خوب و حمایت دولتی از دلایلی استند که باعث می‌شوند تولیدات زنان در هردو- بازارهای ملی و بین‌المللی- این‌گونه فروش کم داشته باشند.» وی همچنان افزود که اقداماتی همچو قطع مالیات و سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی زنان را تقویت کند.
وی در ادامه گفت: «از آنجایی که زنان سرمایه مالی کمی دارند بهتر است بالای آنان مالیه وضع نشود تا به کار تشویق شوند، و بهترین کار ممکن به آنان این است که مشوق‌های مالی برای شان فراهم شود. قرضه‌های بانکی نیز کمک شان میکند تا سرمایه شان را بالا ببرند.»
